वनस्पतींच्या अंतर्गत प्रक्रिया (Internal process of plant)
वनस्पतींमध्ये विविध अंतर्गत प्रक्रिया घडतात, ज्या त्यांच्या वाढी, विकास आणि कार्यक्षमतेसाठी आवश्यक आहेत. या प्रक्रियांमध्ये पोषक तत्वांचे शोषण, प्रकाशसंश्लेषण, श्वसन, बाष्पोउत्सर्जन आणि जल वहन यांचा समावेश होतो.
प्रकाशसंश्लेषण
- प्रकाश संश्लेषण ही एक प्रक्रिया आहे, ज्यामध्ये वनस्पती सूर्यप्रकाश, पाणी आणि कार्बन डाय-ऑक्साइडचा वापर करून ग्लुकोज स्वरूपात अन्न तयार करतात.
प्रक्रिया
- समीकरण : 6 CO2+6H2O+सूर्यप्रकाश-C6H12O6+6O2
- स्थान : ही प्रक्रिया पानांमधील क्लोरोप्लास्ट (Chloroplast)मध्ये घडते.
- उत्पादन : ग्लुकोज आणि ऑक्सिजन तयार होतात. ग्लुकोज ऊर्जा स्त्रोत म्हणून वापरला जातो, आणि ऑक्सिजन वातावरणात सोडला जातो.
श्वसन प्रक्रिया
- श्वसन प्रक्रिया ही एक प्रक्रिया आहे. ज्यामध्ये वनस्पती ग्लुकोजचा वापर करून ऊर्जा (ATP) तयार करतात.
प्रक्रिया
- समीकरण : C6 H12O6+6O2-6CO2+6H2O+ATP
- स्थान : ही प्रक्रिया मायटोकॉन्ड्रिया (Mitochondria) मध्ये घडते.
- उत्पादन : ऊर्जा (ATP) कार्बन डाय-ऑक्साइड आणि पाणी तयार होते.ही ऊर्जा विविध क्रियांसाठी वापरली जाते.
बाष्पोउत्सर्जन
- बाष्पोउत्सर्जन ही प्रक्रिया आहे. ज्याद्वारे वनस्पतींमधील पाणी बाष्परूपात वातावरणात सोडले जाते.
प्रक्रिया
- स्थान : प्रक्रिया पानांवरील स्टोमाटा (Stomata) द्वारे घडते.
- उत्पादन : पाण्याचे बाष्पीभवन होऊन वनस्पतींच्या तापमानाचे नियंत्रण होते, आणि पाण्याचा प्रवाह वरच्या दिशेने चालू राहतो.
जलवाहन
- जलवाहन प्रक्रिया आहे. ज्यामुळे मुळांद्वारे शोषलेले पाणी झायलम (xylem) पेशी द्वारे वनस्पतींच्या विविध भागांपर्यंत पोहोचवले जाते.
प्रक्रिया
- स्थान : झायलम पेशींच्या माध्यमातून
- उत्पादन : पाणी आणि खनिजे वनस्पतींच्या सर्व भागांपर्यंत पोहोचतात.
पोषक तत्वांचे वहन
- पोषक तत्वांचे वहन ही प्रक्रिया आहे. ज्यामध्ये प्रकाश संश्लेषणाने तयार झालेली साखर फोलन पेशीद्वारे वनस्पतींच्या विविध भागांपर्यंत पोहोचवले जाते.
प्रक्रिया
- स्थान : फोलम पेशींच्या माध्यमातून
- उत्पादन : साखर आणि इतर पोषक तत्वे वनस्पतींच्या सर्व भागांपर्यंत पोहोचतात. ज्यामुळे त्यांची वाढ आणि विकास चांगला होतो.
प्रथिने संश्लेषण
- प्रथिने संश्लेषण ही प्रक्रिया आहे. ज्याद्वारे वनस्पती अमिनो ऍसिड पासून प्रथिने तयार करतात.
प्रक्रिया
- स्थान : रिबोसोम (Ribosomes) मध्ये.
- उत्पादन : प्रथिन तयार होतात, ज्यामुळे विविध कार्यांनी संरचना साध्य होतात.
हार्मोनल नियमन
- हार्मोनियम नियमन ही प्रक्रिया आहे. ज्याद्वारे वनस्पती वाढ, विकास आणि प्रतिसाद नियंत्रित करतात.
प्रक्रिया
- उत्पादन – ऑक्सीन (Auxin), सायटोकिनिन (Cytokinin), जिबरेलिन (Gibberellin), एथिलीन (Ethylene) आणि ॲबसिसिक ऍसिड (Abscisic Acide) हे हार्मोन्स वनस्पतींच्या विविध भागांमध्ये तयार होतात आणि त्यांचे कार्य नियंत्रित करतात.
Other Blogs
बुरशीनाशकांचे प्रकार आणि वापरण्याची पद्धत
बुरशीनाशक (fungicide) म्हणजे असे रसायन किंवा पदार्थ जे बुरशीचा नाश करतात. किंवा त्यांच्या वाढीला प्रतिबंध करतात. बुरशीनाशकांचा वापर विविध पिकांच्या बुरशीजन्य रोगांपासून संरक्षण करण्यासाठी केला जातो. बुरशीनाशकांचे प्रकार बुरशीनाशक (Contact Fungicides) हे पानांच्या पृष्ठभागावर रहातात आणि बुरशीनच्या संपर्कात येताच त्यांचा नाश करतात. उदा. मॅन्कोझेब,कॉपर,ऑक्सीक्लोराइड. आंतरप्रवाही बुरशीनाशक (Systemic Fungicide) हे वनस्पतीमध्ये शोषून घेतले जातात. आणि आतील […]
Read Moreबुरशीनाशक, कीटकनाशक आणि इतर कृषी रसायनांच्या विविध प्रकारांच्या सूत्ररचना (formulations)
या सूत्ररचना (formulations) विविध परिस्थितींमध्ये वापरण्यासाठी तयार केल्या जातात. त्यातील मुख्य सूत्ररचना आणि त्यांची माहिती दिली आहे: WP (Wettable Powder) वापर ही एक पावडर स्वरूपाची सूत्ररचना आहे जी पाण्यात मिसळून फवारणीसाठी वापरली जाते. वैशिष्ट्ये ही उत्पादने पाण्यामध्ये सहज मिसळते. फवारणीनंतर पानांवर एकसारखे पसरते व पानांवर एक रासायनिक थर तयार करते. उदाहरण Indofil M45 SC (Suspension […]
Read Moreमातीचे प्रकार
मातीचे विविध प्रकार त्यांच्या भौतिक, रासायनिक आणि खनिज गुणधर्मावर आधारित वेगवेगळे आहेत. खाली काही प्रमुख मातीचे प्रकार दिले आहेत. वाळूसार माती गुणधर्म कणांचा आकार वाळूसार मातीचे कण आकाराने मोठे असतात, साधारणपणे 0.05 मी मी ते 2 मी मी व्यासाचे या मातीतील कणांचे परिणाम लहान असल्याने ती हलकी आणि झिरपणारी असते. पाणी भरून ठेवण्याची क्षमता वाळूसार […]
Read More
पिक फेरपालट (Crop rotation) करण्याचे फायदे आणि अंमलबजावणी टिप्स
पिक फेरपालट म्हणजे काय? पिक फेरपालट म्हणजे एकाच जमिनीत विविध हंगामांमध्ये विविध पिके पेरण्याची किंवा लागवडीची प्रक्रिया. यामध्ये विशिष्ट कालावधीत एकच पिक पुन्हा पुन्हा न घेता विविध पिकांची फेरपालट केली जाते. या पिक फेरपालट पद्धतीचा उद्देश जमिनीची सुपीकता टिकवून ठेवणे, तण आणि रोगांचा प्रादुर्भाव कमी करणे आणि शेतीचे एकूण आरोग्य सुधारणे हा आहे. पिक फेरपालट […]
Read More